Boeing 707 - Captain Sim

Brytyjski Comet pojawił się co prawda wcześniej, lecz gdy nadszedł czas liniowców powietrznych to Boeing 707 zapoczątkował rewolucję w dziedzinie odrzutowców. Jego masywna konstrukcja zawierała najnowsze osiągnięcia technologii lat pięćdziesiątych z ostro skośnym skrzydłem i potężnymi silnikami. Niezawodny i ekonomiczny, stał się liniowcem nr 1 na świecie. Nawet w latach 90 płatowce te były wciąż poszukiwane w charakterze cywilnych samolotów towarowych lub platform dla skomplikowanej elektroniki wojskowej. Jesienią 1950 roku zarząd firmy Boeing doszedł do wniosku, że aby móc sprostać potrzebom na skalę globalną, siły powietrzne USA będą musiały stosować tankowanie w powietrzu nie tylko swych bombowców Boeing B-47 lecz również nowych, olbrzymich B-52. Boeing budował w tym czasie tankowce ale o napędzie tłokowym. Operacja tankowania w powietrzu zmuszała bombowce do zmniejszenia prędkości przy jednoczesnej utracie prawie połowy wysokości lotu. Rozwiązanie było jedno. Trzeba było skonstruować samolot "cysternę" o napędzie odrzutowym. W marcu 1951 przedstawiono USAF propozycję modelu K-47. Jednak po długich dyskusjach pomysł został odrzucony przez USAF w sierpniu tego samego roku. Zarządzający Boeingiem byli przekonani. że zarówno linie powietrzne, jak i USAF zaczną w końcu kupować odrzutowce transportowe a tankowiec i cywilny liniowiec mogą mieć w zasadzie tę samą konstrukcję. Dlatego pomimo braku zamówień a tym samym zewnętrznego finansowania w dniu 22 kwietnia (dokładnie w tydzień po pierwszym udanym locie B-52) podjęto decyzję o wyprodukowaniu prototypu za własne pieniądze. Miał on kosztować 15 milionów dolarów a jego zasadniczym elementem miały być silniki Pratt & Whitney JT3, lżejsza wersja J57 wykorzystywanego w B-52. Numerem fabrycznym prototypu był 367-80, który powszechnie stał sie znany jako Dash-80. Gdy 367-80 stał sie ostatecznie maszyną zdolną do lotu otrzymał nowe oznaczenie - 707. Później Boeing świadomie odcinał kupony od tej pamiętnej serii oznaczając kolejne odrzutowce transportowe jako wersje 717, 727, 737, 747, 757, 767 . Gotowy prototyp wytoczono z hangaru 14 maja 1954 roku. Oblot odbył się 15 lipca tego samego roku. Na wczesnym etapie programu samolot otrzymał opracowany przez Boeinga sztywny przewód do tankowania podczas lotu. Dzięki połączeniu pojemnego samolotu o doskonałych osiągach z możliwościami latającej cysterny Boeing był w stanie zademonstrować przedstawicielom USAF potencjał nowej maszyny do tankowania w powietrzu tak ówczesnych jak i przyszłych samolotów na ich pułapie operacyjnym (lub w jego pobliżu) i przy prędkościach nie sprawiających istotnych kłopotów żadnemu z uczestników operacji. 5 października 1954 roku Boeing zdobył pierwsze zamówienie na 29 egzemplarzy KC-135A w konfiguracji transportowca/cysterny. Po uzyskaniu zamówienia wojskowego prototyp otrzymał wyposażenie wnętrza typowe dla maszyn pasażerskich. Od tej pory 367-80 zaczęto oferować (początkowo tylko przewoźnikom z USA) jako turboodrzutowy samolot komunikacyjny. Wkrótce sprawił on, że obsługujące transkontynentalne połączenia w USA maszyny pasażerskie z silnikami tłokowymi odeszły do lamusa. Pierwsze zamówienie na 6 sztuk wariantu oznaczonego jako Boeing 707-100 wpłynęło od linii Pan American. Pierwszy przekazany egzemplarz zainaugurował swoją służbę rejsem na trasie Nowy Jork - Londyn. Nosił on oznaczenie N708PA (druga dostarczona maszyna miała specjalnie dobrane oznaczenie N707PA). Był to lot raczej marketingowy gdyż model 100 obsługiwał w zasadzie linie krajowe. Dopiero wprowadzenie wariantu 707-300 Intercontinental dało początek stałej obsługi lotów przez Atlantyk. Takie regularne połączenia rozpoczęły 10 października 1959 roku linie Pan Am. Produkcję Boeingów 707 dla odbiorców cywilnych zakończono w 1979 roku po wypuszczeniu z linii montażowych 763 maszyn w ciągu 22 lat. Przez cały ten czas samolot nieustannie modernizowano z myślą o lepszych osiągach, niższych kosztach eksploatacji, większej ładowności i zasięgu. Warianty cywilne: Boeing 707-100B : rozwinięcie pierwszego wariantu seryjnego z mocniejszymi silnikami turbowentylatorowymi oraz udoskonaloną aerodynamiką skrzydeł i usterzenia, Boeing 707-200 : zasadniczo podobny do pierwszego wariantu seryjnego ale z mocniejszymi silnikami turboodrzutowymi Pratt & Whitney JT4A-3, Boeing 707-300 Intercontinental : transoceaniczny wariant dalekiego zasięgu z powiększoną rozpiętością skrzydeł, dłuższym kadłubem, mocniejszymi silnikami JT4A-3 i 189 miejscami pasażerskimi, Boeing 707-300B Intercontinental : nowsza odmiana 707-300 z mocniejszymi silnikami turbowentylatorowymi i udoskonalona aerodynamiką, Boeing 707-300C Convertible : pasażerski, towarowy albo mieszany (pasażersko-towarowy) wariant 707-320B z bocznymi wrotami załadunkowymi i opracowanym przez Boeinga systemem załadunku. W jednoklasowej konfiguracji pasażerskiej zabierał maksymalnie 215 pasażerów, Boeing 707-300C Freighter : specjalny wariant towarowy Boeinga 707-300C pozbawiony wszelkich elementów wyposażenia pasażerskiego, Boeing 707-400 Intercontinental : zasadniczo podobny do 707-300 za wyjątkiem silników, którymi były cztery turbowentylatorowe Rolls-Royce Conway Mk 508. Specyfikacja: Napęd : 4 silniki turbowentylatorowe Pratt & Whitney JT3D Rozpiętość : 44,42 m Długość : 46,6 m Powierzchnia nośna : 280 m2 Ciężar całkowity : 152 400 kg Prędkość przelotowa : 977 km/h Zasięg: 9 913 km Pułap praktyczny: 10 973 m Kabina pasażerska : 141 pasażerów w klasach mieszanych lub 189 tylko w ekonomicznej. Captain Sim B707 Proponowany aktualnie przez Captain Sim model B-707 do FSX jest można powiedzieć kontynuacją tego samolotu wydanego ładnych kilka lat temu do FS9. Ten "stary" produkt cieszył się dosyć dobra opinią i jest chyba najlepszy po C-130 Hercules w linii FS9. "Nowy" B-707 został stworzony od podstaw z teksturowaniem w wysokiej rozdzielczości (4 razy lepszej niż standard Captain Sim - tak zapewnia producent), zastosowano oczywiście w pełni nowy model lotu, dodano unikalny radar pogodowy. Model jest kompatybilny z aplikacją Delco Carousel IV-A INS oraz posiada zintegrowany tzw. Dopplerowskim systemem nawigacji. Z ważniejszych i wartych podkreślenia cech wszystkich modeli można wymienić: - doskonałą jakość bardzo realistycznej grafiki - wykorzystanie potencjalnych możliwości FSX - zgodność z DirectX9 i 10 - zintegrowany radar pogodowy - ogromna ilość animacji działania wskaźników, urządzeń i części samolotu - odkształacające się skrzydła - bardzo dokładnie odwzorowana w 3D kabina pilotów (Virtual Cockpit) oraz część pasażerska - teksturowanie wysokiej rozdzielczości - realistyczny model lotu - specjalnie nagrane autentyczne dźwięki - głosowe komunikaty załogi - postacie stewardess w otwartych drzwiach - ACE (Aircraft Configuration Editor) - osobny program do zmian konfiguracji każdego modelu samolotu - Obszerny i dokładny, 3-częściowy, manual. W pakiecie otrzymujemy także zapisane dwa loty - w tym jeden w konfiguracji "cold & dark". Zarejestrowani użytkownicy mogą ściągnąć profesjonalny "paintkit". Aktualnie w sklepie Captain Sim dostępny jest model B707-320A i B. Firma zapowiada następne warianty w niedalekiej przyszłości ("coming soon"). Na dzień pisania recenzji samolot kosztuje 39,99 EURO chociaż cena wyjściowa wynosiła o 20 EURO więcej. Myślę, że ta cena utrzyma się już na dłużej więc ci, którzy chcą kupić taniej musza polować na promocje. Jak kupić i zainstalować? Kupić można na razie wyłącznie bezpośrednio przez stronę Captain Sim Produkt oferowany jest w wersji download więc przy zakupie musimy dysponować połączeniem internetowym. Płatności możemy dokonać za pomocą karty kredytowej lub w systemie PayPal. Po dokonaniu płatności otrzymujemy email z linkiem do ściągnięcia pliku instalacyjnego i numer transakcji, który jest zarazem kodem aktywacyjnym. Kod wprowadzamy w czasie instalacji i jest on sprawdzany online. Po zainstalowaniu mamy poniższe warianty B 707:

Numer rejestracyjny: N885PA, Model: 707-321B Advanced, Clipper Northern Light, Dostarczony Pan Am 10 stycznia 1969 roku. Wycofany z eksploatacji w listopadzie 1980. W 1983 wyleasingowany przez Guyana Airways. W kwietniu 1984 odkupiony przez Boeing Military Airplane Company. Samolot został rozebrany na części, których użyto przy realizacji programu KC-135E Stratotanker. Niektóre elementy kadłuba składowane są do dzisiaj w Davis Monthan Air Force Base w Tucson w Arizonie.

ACE - Aircraft Configuration Editor Aplikacja umożliwia: - dodawanie nowych teksturowań samolotu przy użyciu unikalnego pliku (w I części manuala szczegółowo opisano w jaki sposób tworzyć taki plik) - usunięcie pojedynczego teksturowania - wybór modelu samolotu dla każdego teksturowania - aktywacja i dezaktywacja widoku kabiny pasażerskiej (moja rekomendacja to wyłączenie tej opcji gdyż może powodować migotanie obrazu w trybie VC). ACE nie daje niestety możliwości konfiguracji samolotu tzn. ilość i lokacja paliwa, ilość i rozmieszczenie pasażerów, wielkość i rozmieszczenie ładunku itp.

Manuale Manual w 3 częściach możemy ściągnąć bezpłatnie ze strony producenta TUTAJ. Pierwsza część "User's Manual" to zbiór podstawowych informacji o sposobie zakupu, instalacji, najistotniejszych cechach produktu oraz sposobie obsługi ACE. Warty podkreślenia jest szczegółowy opis wszystkich rodzajów oświetlenia samolotu. Część druga "Aircraft and Systems" na 104 stronach zawiera detaliczny opis wszystkich systemów i urządzeń tej niezmiernie skomplikowanej maszyny. Trzecia zatytułowana "Normal Procedures" i licząca 59 stron szczegółowo opisuje czynności poszczególnych członków załogi poczynając od inspekcji przed lotem, samym lotem i jego zakończenia. Wszystko to podane jest w formie tabelarycznych checklist z poszerzonymi opisami. Widać, że cały materiał przygotowywany był na bazie oryginalnych instrukcji i o ile sprawdziło się to przy części drugiej to w przypadku trzeciej spowodowało, że całość jest mało czytelna a wiele informacji ma charakter raczej informacyjny a nie użytkowy. Moja rada jest taka aby po rzetelnym i dokładnym zapoznaniu się z całością stworzyć swoje własne checklisty zawierające wyłącznie czynności możliwe do wykonania w symulatorze. Trzeba pamiętać, że załogę samolotu stanowiły trzy osoby - pierwszy i drugi pilot oraz inżynier pokładowy więc obsługa samolotu w kluczowych momentach przez jedną osobę może stanowić spore wyzwanie. W manualu nie ma wielu istotnych danych eksploatacyjnych. Do dyspozycji mamy w zasadzie tylko dwie tabelki z prędkościami startu i prędkościami krytycznymi oraz schematy startów i lądowań. Brak jest przede wszystkim informacji o zużyciu i prawidłowym rozmieszczeniu paliwa, ekonomicznych prędkościach i poziomach lotu, właściwym ustawieniem parametru CG itp. Niestety danych tych musimy szukać we własnym zakresie.

Grafika Grafika to ostatnio bardzo mocna strona produktów Captain Sim. W przypadku B707 firma potwierdziła swoją pozycję lidera na rynku w tym względzie. Całość zrobiona jest znakomicie a kokpit 3D to już prawdziwa perfekcja. Każdy szczegół jest dopracowany, a tak świetnie oddanego zużycia poszczególnych elementów wyposażenia nie widziałem w żadnym innym samolocie. Niech o tym wszystkim świadczą poniższe "screeny".

Całości dopełniają animacje poszczególnych podzespołów, ruchomych części samolotu i efektów w czasie lotu. - otwierane drzwi i luki bagażowe - zdejmowane osłony silników - zakładane osłony chwytów powietrza i dysz wylotowych silników - otwierane okno pilota - wysuwane trapy awaryjnego opuszczania samolotu - otwierane drzwi wyjść awaryjnych - klocki blokady kół - ruchoma osłona osłaniająca antenę radaru - ruchoma antena pracującego radaru - ruchome klapy i sloty skrzydłowe - wysuwane i chowane światła lądowania - ruchome rewersy silników - ruchome czternastosekcyjne spoilery skrzydłowe - ruchome klapy chwytów powietrza - dymy silników - widoczny zrzut paliwa - odkształcenia skrzydeł w czasie lotu - smugi kondensacyjne na końcówkach skrzydeł

Moje wątpliwości budzi natomiast celowość trzech widoków przedziału pasażerskiego. Osobiście, nie bardzo widzę sens ich dołączenia. Nie spełniają żadnych funkcji a ile razy można je oglądać? Tym bardziej, że wywołuje się je sekwencyjnie klawiszem "A" co przy konieczności pełnej obsługi subpaneli właśnie przy użyciu tej opcji wydłuża niepotrzebnie czas przejścia od jednego widoku do drugiego. Podsumowując to trzeba stwierdzić, że Captain Sim stara się maksymalnie wykorzystywać wszystkie możliwości jakie daje FSX aby zadowolić najbardziej wymagających pod względem grafiki klientów.

Do wyboru poszczególnych animacji służy specjalny panel ze schematycznym rysunkiem samolotu. Klatkowanie trudno mi oceniać bo przy relatywnie bardzo mocnym sprzęcie jakim dysponuję w zasadzie wszystkie samoloty i scenerie utrzymują minimalny poziom 20-30 fps.

Kabina pilotów Pełną obsługę samolotu prowadzimy w zasadzie całkowicie w opcji 3D. Panele w widoku 2D występują szczątkowo. Ich wywoływanie możliwe jest przy użyciu typowego dla Captain Sim zestawu ikon lub kombinacją klawiszy SHIFT+cyfra. Producent dał możliwość dołączenia do samolotu zewnętrznej aplikacji Delco Carousel IV-A INS służącej do nawigacji. Program jest bezpłatny i można go ściągnąć z strony SimuFly . Ostatnia wersja nosi numer 1.51. W trakcie automatycznej instalacji w katalogu głównym FSX tworzony jest folder o nazwie .../FSX /Civa, w którym znajduje sie całość programu a w podfolderze .../FSX /Civa /Docs znajdziemy pliki w formacie .pdf z pełnym zestawem instrukcji i poradników. Aby zaktywować system musimy dokonać podmiany katalogu [panel] w folderze głównym B707 (..FSX/SimObjects/Airplanes/CS_B707-300/) na dołączony alternatywny [panel_civa]. Najlepiej i najbezpieczniej jest najpierw zmienić nazwę standardowego katalogu [panel] na np. [panel_original] a potem [panel_civa] na [panel]. W opcji paneli 2D możemy wywołać:

Panel obsługi autopilota

Radar pogodowy

Panel komunikatów załogi

Carousel INS - CDU - Control and Display Unit (główny panel urządzenia) - MSU - Mode Select Unit (wybór trybu pracy urządzenia) - ADEU (czytnik kart z zapisana trasą)

Wyświetlacz pozycji samolotu (dla systemu Dopplera)

Całość obsługi wykonujemy jednak w Virtual Cockpit. W tej opcji mamy standardowo skonfigurowane 5 widoków:

Panel pilota

Panel drugiego pilota

Konsola główna

Panel górny

Panel inżyniera pokładowego

Całość VC, poza obsługą Delco Carousel, jest w pełni funkcjonalna. Wszystkie wskaźniki, przełączniki, pokrętała, dźwignie itp. oczywiście działają i są w pełni użytkowe. Niemniej jednak, pomimo, że jestem wielkim zwolennikiem latania w VC zaproponowane przez Captain Sim rozwiąznie budzi moje dosyć mieszane odczucia. Pełna obsługa samolotu jest bardzo skomplikowana i wymaga częstych, szybkich oraz precyzyjnych zmian widoków. Zastosowanie podstawowego sposobu czyli przełączania widoków za pomocą klawiatury jest raczej niewygodne i daje duże prawdopodobieństwo spowodowania jakiegoś błędu. Lepszym rozwiązaniem jest użycie TrackIra. Jednak także i tutaj nie do końca się to sprawdza.Personalnie do latania używam właśnie TrackIra i pomimo, że dodatkowo na wolancie mam skonfigurowane kilka przełączników do zmian opcji widoków to nie czuję kompletnego komfortu. Wydaje mi się, że jednak dodanie możliwości wyświetlania paru podstawowych paneli w opcji 2D ułatwiłoby obsługę szczególnie w newralgicznych fazach lotu. Nie bez znaczenia byłoby to także dla osób korzystających z 2 monitorów. O tym jak ułatwia latanie i usprawnia obsługę przeciągnięcie kilku okienek na dodatkowy ekran nie muszę chyba nikogo przekonywać. Produkt na szczęście prawie w pełni współpracuje z modułami GoFlight więc nastawy częstotliwości radiowych, transpondera, włączanie świateł, obsługa klap, trymowanie itp. nie wymagają szukania i klikania na ekranie. Niekompatybilny natomiast jest moduł autopilota. Jest to oczywiste bo zastosowane w B707 urządzenie jest dosyć niestandardowe a jego funkcje odbiegają od stosowanych w autopilotach współcześnie. Wartym kilku dodatkowych słów opisu jest, stanowiący integralną i unikalną część wyposażenia, radar pogodowy. Jego obsługa i zasady działania zostały bardzo szczegółowo i zrozumiale opisane w części II manuala. Poza standardową funkcją sprawdzania warunków pogodowych radar umożliwia odnalezienie obszarów z turbulencją. Manual zawiera instrukcję jak planować trasę aby ominąć te niebezpieczne strefy. Jak lata? Testy w lotach wykonywałem w 3 etapach. 1. Procedura uruchomienia w konfiguracji "cold & dark", start, manualne wykonanie kręgu nadlotniskowego i lądowanie bez użycia autopilota. 2. Lot po trasie z wykorzystaniem podstawowych urządzeń nawigacyjnych (VOR i NDB), lądowanie przy wykorzystaniu ILS. 3. Lot po trasie z wykorzystaniem wszystkich pomocy nawigacyjnych w tym Delco Carousel, lądowanie z bocznym wiatrem. W trakcie lotu obserwacja podstawowych parametrów eksploatacyjnych samolotu. Przede wszystkim należy pamiętać, że bardzo istotne jest, żeby przy planowanym locie B707 uruchomić FSX z wybraną najpierw standardową Cessną 172, ustawić ją na lotnisku a następnie zmienić na B707. Uruchomianie silników jest dosyć złożone i konieczne jest dokładne zapoznanie się z checklistami w części III manuala. Tak jak już wspominałem wskazane jest sporządzenie własnego, skróconego wyciągu z niezbędnymi czynnościami. Poza tym trzeba dokładnie przestudiować opisy poszczególnych urządzeń, zasady ich działania, zrozumieć do czego one służą i dlaczego włączamy czy uruchomiamy je w takiej a nie innej kolejności. Mechaniczne klikanie według listy oczywiście da końcowy efekt ale chyba nie o to w tej zabawie chodzi. Dla niecierpliwych jest zawsze opcja kombinacji klawiszy CTRL+E ale wydaje mi się, że to mało ambitne rozwiązanie. Przy starcie wspomagamy się tabelą ze strony 49 części III manuala. Samolot rzeczywiście lata "po numerach" i jeżeli będziemy przestrzegać zalecanych parametrów nie powinniśmy mieć żadnych problemów. Trzeba pamiętać, że start odbywa się z klapami wysuniętymi tylko na 14°. Po starcie, szczególnie przy mocno obciążonej maszynie trzeba bardzo pilnować kąta wznoszenia gdyż bardzo łatwo o przeciągnięcie. Kluczowe jest tutaj oczywiście przestrzeganie minimalnych prędkości. Kolejną rzeczą, na która musimy bezwzględnie zwrócić uwagę to bardzo delikatne operowanie trymerem wysokości. Jest on niezmiernie czuły i koniecznie trzeba przyzwyczaić się do sposobu jego działania. Jedno "kliknięcie" to zmiana o 100 fpm. W locie samolot prowadzi się relatywnie łatwo z charakterystyczną dla dużych maszyn lekko opóźnioną reakcją na stery i zmiany mocy pracy silników. Bardzo dobrze odwzorowano w modelu lotu zmiany ciężaru samolotu. Posiłkując się i przestrzegających danych z tabeli na stronie 51 części III manuala nie powinniśmy mieć, po nabraniu nawet niewielkiej wprawy, większych problemów z wykonaniem poprawnego lądowania. Reakcja na kolejne wysunięcia klap nie wywołuje gwałtownych zmian kąta lotu czy raptownych spadków prędkości. W moim przypadku wystarczyło kilka lądowań aby przyswoić sobie właściwe reakcje i bezpiecznie sadzać maszynę na ziemi. Pomocne będą na pewno schematy z III części manuala strony 55-58. Samolot bardzo dobrze zachowuje się przy lądowaniu z bocznym wiatrem. Druga faza moich testów obejmowała juz użycie autopilota a tym samym nawigację według VOR, NDB i lądowanie z ILS. Jak już wspomniałem autopilot zdecydowanie różni się od używanych współcześnie. Obsługiwać możemy go z VC lub co jest wygodniejsze z widoku w 2D. Na panelu sterującym oprócz głównego przełącznika aktywującego lub dezaktywującego pracę AP mamy przełącznik utrzymywania wysokości lotu, zdwojone pokrętło trymera ustawienia kąta lotu, nastaw kąta przechyłu w trakcie zakrętu i selektor trybu nawigacji. Podobne autopiloty stosowane były już innych modelach Captain Sim takich jak B727 czy C-130 Hercules. Jest jednak jedna istotna różnica w selektorze trybu nawigacji, który w B707 ma dodatkową opcję. I tak opcja NAV służy wyłącznie do nawigacji przy użyciu Delco Carousel, HDG - standardowo czyli zadany kurs, MAN - sterowanie manualne, LOC/VOR - radial VOR lub lądowanie wyłącznie na LOCKALIZER, GS AUTO - pełny ILS z automatycznym przechwycenie GLIDESLOPE, GS MAN - ILS z manualnym utrzymywaniem ścieżki schodzenia. Poza przywyknięciem do niestandardowej obsługi autopilota pilotaż nie sprawia żadnych kłopotów. Samolot bardzo ładnie i płynnie przechwytuje radiale, DME podaje właściwe dane, w modzie GS AUTO samolot rzeczywiście przechwytuje ścieżkę schodzenia bez względu czy jest nad nią czy pod nią. Jeśli będziemy pamiętać o delikatnym obchodzeniu się z trymerem nie powinniśmy napotkać żadnych problemów. Jak już wspomniałem mamy dwa systemy nawigacyjne. Pierwszy to dołączony standardowo system nawigacji Dopplera, który był stosowany w latach siedemdziesiątych i został zastąpiony przez współczesny GPS. Stosowany był powszechnie w większych samolotach łącznie z pierwszymi B747. Działa on na zasadzie tzw. efektu Dopplera. Ogólnie można powiedzieć, że przy pomocy radaru dopplera wyznacza się kurs dla samolotu w oparciu o kombinację danych dotyczących prędkości względem ziemi, kąta odchylenia od zakładanego kursu i odległości do wybranego punktu kontrolnego. Drugi to zewnętrzna aplikacja Delco Carousel IV-A INS. Nie miejsce tutaj na opisywanie szczegółów. Wszystko jasno i klarownie wutłumaczone jest w II części manuala Captain Sim (strony 20-25) oraz w 14 plikach pomocowych w katalogu ...FSX/Civa/Docs. Piętnastym plikiem w tym folderze jest opis przykładowego lotu na trasie z Bostonu do Miami. Jesli chodzi o Delco Carousel to z pozoru obsługa może wydawać się skomplikowana i trudna a ilość materiałów pomocniczych zniechęcać ale po kilkakrotnym przestudiowaniu opisów i przećwiczeniu tutoriali okazuje się, że nie taki straszny diabeł jak go malują. Cała procedura jest trochę podobna do wprowadzania danych do FMC bo też zaczynamy od zainicjowania w systemie naszej bieżącej pozycji z tym, że ta inicjalizacja trwa około 15 minut. Mozna ją skrócić klikając jedną ze śrub montujących na panelu wyświetlacza. Następnie wprowadzamy trasę lotu. Trochę uciążliwe jest ręczne wpisywanie wszystkich danych dla poszczególnych punktów i dzielenia trasy na 9 punktowe odcinki ale pojawiły sie już narzędzia upraszczające tę pracę oraz karty ADEU z gotowymi planami. Przygotowanie całej trasy wymaga posiadania odpowiednich map a najlepiej aplikacji takich jak Flighsim Commander czy FSNav. System steruje samolotem jedynie lateralnie, tak więc poziom loty, wznoszenie, zniżanie, prędkość jest pod kontrolą pilota. Po więcej szczegółów zainteresowanych odsyłam do forum SimuFly . Samolot nie posiada standardowego modułu GPS z FSX i chyba z tego powodu niemożliwe jest wykorzystanie do automatycznej nawigacji Flightsim Commandera z Aerosoftu. Współpracuje natomiast połowicznie (bez VNAV) z płatnym FMC, dodatkiem frimowanym przez firmę Friendly Panels. Podsumowanie Według mnie Captain Sim wypuścił kolejny, bardzo ciekawy i wysokiej jakości produkt. Stwierdzenie, że jest to samolot dla koneserów było by pewnie przesadą ale na pewno jest to samolot dla osób, które zechcą poświęcić sporo czasu na dokładne poznanie go i nauczenie się jego obsługi oraz poprawnego i bezpiecznego pilotażu. Nie ma tutaj mądrych urządzeń, które zrobią większość rzeczy za pilota o ile zasili je niezbędnymi danymi. Jest natomiast ogromna satysfakcja z każdego wykonanego własnoręcznie poprawnego lotu. Nawet w czasie długiego lotu nie ma miejsca na nudę, bez przerwy trzeba coś kontrolować, ustawiać, zmieniać lub korygować. Samo przygotowanie trasy, zaplanowanie kolejnych manewrów, dokonanie wyliczeń, rozpisanie tego wszystkiego jest równie frapujące jak samo latanie. No chyba, ze ktoś lubi załadować gotowy, kompletny plan do FMC a na końcu zaktywować "autoland". Wtedy to nie jest na pewno samolot dla niego. Moja ocena: Ocena 5 (w skali od 1 do 5, ocena 6 - extra produkt)

Kopiowanie i publikowanie wyłącznie za zgodą autora. Testowano na poniższej konfiguracji sprzętowej: AMD Phenom II X6 1090T Gigabyte GA-890FXA-UD7 16GB 2 x KINGSTON DDR3 8GB (KVR1333D3N9K2/8G) Nvidia GeForce GTX 470 Windows 7 Ultimate 64-bit 22" iiyama 1680x1050x32 CH Products Eclipse Yoke CH Products Pro Pedals GoFlight GF-T8, GF-MCP, GF-LGT, GF166A VIP TrackIR 4 Nalot: około 25 godzin