Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
Prezentacja: obsługa strzałkami, PgUp i PgDown
Delco Carousel to system automatycznej nawigacji oparty o tzw. INS (Inertial Navigation System) opracowany przez firmę
Delco Electronics. W jego pracy wykorzystuje się systemy żyroskopowe współpracujące z urządzeniami nawigacyjnymi. Całość
pozwala na precyzyjne ustalanie pozycji samolotu.
System ten był szeroko stosowany przed wprowadzeniem do użytku bardziej zaawansowanych technologii komputerowych
(FMC, FMS).
Kilka charakterystycznych cech oryginalnego systemu:
- system steruje samolotem wyłącznie lateralnie (w poziomie). Utrzymywanie oraz zmiana wysokości pozostają pod kontrolą
pilota.
- na wyświetlaczach nie ma graficznego obrazu trasy
- nie wprowadza się nazw punktów nawigacyjnych a ich położenie określa się wyłącznie przy pomocy współrzędnych
geograficznych
- nie stosuje się bazy danych AIRAC
- jednorazowo można wprowadzic maksymalnie do 9 punktów planowanej trasy lotu. Kolejne odcinki trasy uzupełnia się w
trakcie lotu.
Przy produkcie Captain Sim mamy do wyboru dwie opcje:
1. Pozostać przy uproszczonej wersji systemu zaproponowanej przez Captain Sim
2. Zainstalować pełniejszą wersję firmy SimuFly.
Ten poradnik dotyczy głównie wersji uproszczonej.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. Panel główny otwieramy kombinacją klawiszy Shift+4
2. Panel składa się z 2 części:
- Mode Selector Unit (MSU) z przełącznikiem wyboru jednego z 5 trybów pracy (Mode Selctor - MS).
- Control& Display Unit (CDU) z przełącznikiem wyboru jednego z 7 zestawów wyświetlanych danych (Data Selector -
DS). Jest to zewnętrzne (większe) pokrętło. Mniejsze służy do regulacji jasności wyświetlania danych.
3. Włączanie - Mode Selector w pozycję STBY.
DS ustawiony jest w pozycji TK/GS więc w lewym oknie
wyświetlany jest aktualny kurs, z dokładnością do 1/10. W
prawym aktualna prędkość względem ziemii (Ground Speed).
4. DS ustawiamy w prawym skrajnym położeniu DSRTK/STS
W prawym oknie wyświetlacza mamy dwie wartośći
“0” oznacza, że urządzenie nie pracuje w modzie NAV i “95” gdzie pierwsza
cyfra jest wartością Actual Performance Index (API), druga cyfra to Desired
Performance Index (DPI).
Performance Index jest miarą nawigacyjnej dokładności kalibracji urządzenia i
przyjmuje wartości od “0” do “9”. Zasadą jest, że im wartość niższa tym lepiej.
Graniczna wartość to “5”. Przy wartości większej nie można przełączyć
urządzenia w tryb NAV, który umożliwia nawigację. Oczywisty wniosek to, że
najdokładniejsze skalibrowanie jest przy wartości “0”.
5. Zanim rozpocznie się proces kalibracji INS musi wiedzieć gdzie się znajduje.
Konieczne jest więc wprowadzenie współrzędnych geograficznych miejsca, w
którym się znajdujemy.
6. Przed wprowadzeniem tych danych koniecznie włączmy hamulce postojowe i
nie przemieszczajmy samolotu.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. Współrzędne naszego położenia możemy odczytać wyświetlając je przy użyciu kombinacji klawiszy Shift+Z (pasek w lewym
górnym rogu ekranu).
2. Proces wprowadzania rozpoczynamy od przestawienia DS na pozycję POS.
3. Na klawiaturze CDU wciskamy N(2) a następnie kolejne cyfry czyli 5,0,0,4,6
4. Zatwierdzamy klawiszem INSERT. Uwaga! Klawisz nie gaśnie.
5. Wprowadzamy E(5) i kolejne cyfry. Zatwierdzamy klawiszem INSERT. Jeżeli
wszystko zrobiliśmy prawidłowo klawisz zgaśnie.
6. Captain Sim zapewnił nam łatwiejszy sposób wprowadzania współrzędnych
początkowych.
7. Po przestawieniu DS na pozycję POS naciskamy klawisz HOLD a system
automatycznie wpisuje właściwe dane.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. Po wprowadzeniu współrzędnych pozycji początkowej rozpoczynamy proces kalibracji.
2. MS przestawiamy na pozycję ALIGN (pokrętło musimy najpierw “podnieść” do góry). Robimy to klikając na jego środek (bez
znacznika “+” czy “-”).
3. DS przestawiamy na pozycję DSRTK/STS.
4. W prawym oknie “0” oznacza, że system nie pracuje w trybie NAV, “9” to API a
“5” DPI.
5.Rozpoczęcie kalibracji sygnalizowane jest czerwonym światłem i spadkiem wartości
API do “8”. Pełny proces (do osiągnięcia przez API wartości “0”) trwa kilkanaście
minut.
6. Gdy API osiągnie wartość DPI system sygnalizuje to zielonym światłem. Od tej
chwili, po wprowadzeniu kolejnych punktów trasy, jest on teoretycznie gotowy do
wykorzystania przy nawigacji .
7. Zaleca się jednak pełną kalibrację czyli do spadku wartości API do “0”.
8. Captain Sim dodał opcję, która umożliwia nam skrócenie czasu kalibracji do kilku
minut.
9. Po ustawieniu ALIGN wciskamy klawisze HOLD i REMOTE.
10. Następnie zmieniamy wartość WAYPOINT/DME na “9”.
11. Potwierdzeniem rozpoczęcia kalibracji jest wygaszenie podświetlenia klawiszy
HOLD i REMOTE.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. W trakcie kalibracji możemy wprowadzać kolejne punkty naszego planu lotu.
2. Możemy zrobić to na trzy sposoby:
a. wykorzystując Flight Planner z FSX załadować plik z gotowym planem lotu
b. wprowadzić manualnie każdy punkt trasy lotu (ograniczenie do 9 punktów)
c. przy zainstalowanej pełnej opcji INS wgrać pierwszych 9 punktów z karty ADEU
3. Osobiście rekomenduję tę pierwszą metodę, przynajmniej na początku. Plan lotu
możemy przygotować w całości np. FS Commanderem uwzględniając procedury
odlotowe i dolotowe. Jeżeli SIDa czy STARa da radę wykręcić w oparciu o VORy czy
NDB to można wprowadzić tylko część planu a procedury robić używając
standardowych pomocy nawigacyjnych. Wszystko zależy od preferencji no i oczywiście
niezbędnej wiedzy i umiejętności.
4. Przy lotach online konieczna jest jednak umiejętność manualnego wprowadzania i
bieżącego dokonywania zmian trasy lotu. Tutaj odsyłam do bardzo szczegółowych i
pełnych manuali na stronie SIMUFLY.
5. Rozpoczęcie ładowania planu lotu z FSX do INS sygnalizowane jest czerwoną
kontrolką.
6. Ukończenie procesu sygnalizuje pomarańczowa dioda.
7. Teraz radzę kliknąć dwukrotnie tę śrubę/diodę tak aby zaświeciła na zielono.
8. Zielony kolor diody oznacza, że włączona została opcja automatycznego ładowania
kolejnych punktów trasy. Wiemy, że INS “pamięta” tylko 9 punktów ta funkcjonalność
zapewni nam samoczynne ładowanie kolejnych.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. Cały plan lotu możemy obejrzeć klikając śrubę w prawym górnym rogu.
2. Kolejne strony przewijamy strzałkami.
3. W pierwszej kolumnie podany jest numer punktu w danym odcinku lotu.
4. W drugiej kolumnie numer punktu w całym planie lotu.
5. W trzeciej kolumnie nazwa punktu i kurs do niego.
6. W czwartej kolumnie długość odcinka.
7. W piątej kolumnie odległość punktu od miejsca startu.
8. Aby wyświetlić współrzędne punktu wybieramy jego numer i przestawiamy DS na
WAY/PT.
9. Po pełnej kalibracji, wprowadzeniu trasy, sprawdzeniu poprawności przestawiamy
MS na pozycję NAV. Gdy w trakcie lotu połączymy INS z autopilotem, system
przejmie kontrolę nad nawigacją.
10. Przed rozpoczęciem lotu musimy jeszcze powiedzieć INS, z którego do którego
punktu ma prowadzić samolot
11. Klikamy na CDU klawisz WY/PT/CHG (podświetla się INSERT) i wprowadzamy
dwie cyfry - punkt początkowy i punkt końcowy. Instrukcja wyświetla się w okienku
FROM - TO. Akceptujemy INSERT. W naszym przkładzie samolot ma lecieć z punktu
0 do 1. Taką instrukcję (0-1), rozpoczynając lot, dajemy jednak tylko gdy
wprowadzaliśmy plan lotu manualnie.
12. Jeżeli załadowaliśmy plan lotu z FSX dajemy początkową instrukcję 0-2. FSX we
Flight Plannerze jako punkt 1 koduje lotnisko. Jeżeli sami wprowadzamy dane to jako
punkt 1 podajemy współrzędne pierwszej pozycji z planu lotu. Na przykład gdy SIDa
wykonujemy manualnie to punktem 1 będzie jego punkt końcowy.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. W trakcie lotu, gdy jesteśmy w trybie NAV, zmieniając położenie DS możemy sprawdzić następujące parametry:
TK/GS - w lewym oknie aktualnie wyznaczony kurs z uwzględnieniem deklinacji magnetycznej. W prawym oknie
aktualną prędkość w stosunku do ziemii.
HDG/DA - w lewym oknie bieżący kurs samolotu z uwzględnieniem deklinacji magnetycznej. W prawym oknie odchylenie
(w prawo lub w lewo L lub R) od wyznaczonego kursu.
XTK/TKE - w lewym oknie odchylenie w lewo lub w prawo (L lub R) od
wyznaczonego kursu, mierzone w NM. W prawym oknie odchylenie w lewo lub w
prawo (L lub R) od wyznaczonego kursu, mierzone w stopniach.
POS - współrzędne aktualnej pozycji samolotu.
WYPT - współrzędne wybranego punktu z wprowadzonego planu lotu.
DIS/TIME - w lewym oknie odległość w NM od aktualnej pozycji do następnego
aktywnego punktu z planu lotu (TO). W prawym oknie czas w jakim osiągniemy
punkt z okna lewego. Gdy czas jest krótszy niż 2 minuty system sygnalizuje to
podświetleniem na pomarańczowo klawisza ALERT.
WIND - w lewym oknie kierunek a w prawym siłę wiatru.
DSRTK/STS - w lewym oknie pożądany kurs z uwzględnieniem deklinacji
magnetycznej. W prawym oknie tryb w jakim system pracuje (1=NAV) oraz
wartości API i DPI. W przypadku błędu systemu w tym miejscu wyświetlany jest
jego kod.
Lockheed L1011 Tristar - Delco Carousel
1. Klawisz HOLD, poza znaną już funkcją wprowadzenia aktualnej pozycji, w trybie NAV służy także do zatrzymania pracy
systemu i manualnego wprowadzenia zmian danych.
2. Klawisz REMOTE włączony samodzielnie (HOLD+REMOTE razem przyspieszają kalibrację) umożliwia wprowadzanie danych
równolegla do dwóch zainstalowanych systemów.
3. Ustawienie MS w pozycji ATT skutkuje restem systemu.