Amelia Earhart

Najsławniejsza amrykańska pilotka Amelia Mary Earhart urodziła się 24 lipca 1897 w domu swoich dziadków w Atchison, stan Kansas. Ojciec, Edwin Earhart był z wykształcenia prawnikiem i do roku 1904 prowadził prywatna praktykę w Kansas. W 1905 wraz z żoną, Amy przenieśli się do Des Moines w Iowa. W tym czasie Amelia i jej młodsza o 2 i pół roku siostra Muriel mieszkały w Atchison i były wychowywane przez dziadków. Rok 1908 był ważny w życiu Amelii z dwóch powodów, po pierwsze zamieszkała znowu z rodzicami a po drugie po raz pierwszy w życiu zobaczyła samolot. To drugie stało się to na stanowych pokazach w Iowa. Samolot nie zrobił jednak nie niej większego wrażenia gdyż określiła go jako: "Coś zupełnie nieciekawego zrobione z drewna i zardzewiałych drutów...". Musiało upłynąć następne 10 lat zanim obudziła się w niej miłość do maszyn latających. Życie rodziny Earhart w tym czasie nie układało się zbyt szczęśliwie. Ojciec nie odnosił sukcesów zawodowych , zaczął pić i stał się alkoholikiem. W roku 1914 opuścił rodzinę i przeniósł się do Chicago. Amy Earhart, dzięki dochodom z posiadanych przez nią funduszy inwestycyjnych zapewniała córkom właściwe wykształcenie. W roku 1917 Amelia ukończyła kursy pielęgniarskie w Toronto w Kanadzie a jesienią 1919 rozpoczęła studia medyczne na Columbia University. Przerwała je jednak i w następnym roku wyjechała do Kalifornii gdzie cała rodzina (ojciec wrócił do matki) zamieszkała znowu razem. Tutaj Amelia wybrała się kiedyś na odbywające się w Long Beach pokazy lotnicze. Tym razem samoloty wzbudziły jej duże zainteresowanie i następnego dnia zdecydowała się na przelot w charakterze pasażera. Po odbytym 10 minutowym locie wokół Los Angeles powiedziała : " W momencie gdy oderwaliśmy się od ziemi wiedziałam, ze muszę latać". Jak powiedziała tak zrobiła. Skontaktowała się z Anitą "Netą" Snook, pionierką kobiecej awiacji , i rozpoczęła lekcje na starym kanadyjskim Canuck'u. W czerwcu 1921 Amelia kupiła swój pierwszy samolot. Był to prototyp Kinnera Airstar, który był pomalowany na żółto i który nazwała "Kanarek" (The Canary). Latając "Kanarkiem" Amelia miała kilka wypadków ale biorąc pod uwagę dużą zawodność ówczesnych konstrukcji trzeba stwierdzić, że część z nich była spowodowana awariami silnika i słabymi osiągami samego płatowca. Od pazdziernika 1922 Amelia podjęła próby bicia różnego rodzaju rekordów lotniczych. Udało jej się ustanowić rekord wysokości na poziomie 14,000 stóp pobity jednak kilka tygodni pózniej przez Ruth Nichols. Jesienią 1925 przeniosła się do Bostonu gdzie rozpoczęła pracę jako pracownik socjalny. Została także członkiem bostońskiego oddziału National Aeronautic Association, zainwestowała niewielką sumę w firmę budującą lotnisko w Bostonie a jednocześnie cały czas czynnie propagowała latanie szczególnie wśród kobiet. Regularnie gościła na łamach prasy a The Boston Globe nazwał ją jedną z najlepszych pilotek Stanów Zjednoczonych. 24 kwietnia 1927 jej życie miało się zmienić na zawsze. Zatelefonował do niej kapitan H.H. Riley i zapytał wprost: "Chcesz być pierwsza kobietą, która przeleci Atlantyk?" Riley został poproszony przez wydawcę, wielkiego miłośnika i propagatora lotnictwa z Nowego Jorku, Georga Palmera Putnama, aby znalazł kobietę, która będzie gotowa przelecieć Atlantyk. Tydzień pózniej Amelia i George spotkali się w Nowym Jorku. Putnam był tak zafascynowany Amelią, że od razu podjął decyzje o jej uczestnictwie. Lot miał odbyć się trzysilnikowym Fokkerem o nazwie "Friendship". Właścicielem samolotu była niejaka Pani Guest, która kupiła maszynę od Komandora Richarda Byrda i planowała wziąć udział w locie sama. Jednak ze względu na sprzeciw rodziny i jej podeszły wiek zatrudniła Putnama, który wypromował książkę Lindbergha "We", aby znalazł odpowiednią kandydatkę. Pilotami mieli być Wilmer Stulz i Louis Gordon. Rola Amelii, ze względu na brak doświadczenia w pilotowania samolotów wielosilnikowych, miała ograniczyć się jedynie do roli pasażera chociaż oficjalnie była nazywana "commanderem" wyprawy W niedzielę 3 czerwca 1928 roku, po kilkudniowych oczekiwaniach na dobre warunki atmosferyczne, Friendship wystartował i poleciał w kierunku Halifax w Nowej Szkocji. Zła pogoda spowodowała , że musieli czekać w Halifax do 18 czerwca. W końcu udało im się wystartować do właściwego przelotu z Trepassy Na Nowej Funladii. Lot kontynuowali w gęstej mgle i po 20 godzinach i 40 minutach wylądowali szczęśliwie nie jak planowali w Irlandii ale w Burry Port w Południowej Walii. Amelia została głównym bohaterem całego wydarzenia. Reporterzy ignorowali obu pilotów a interesowali się wyłącznie kobietą czy raczej dziewczyną, jak ją określali, która przeleciała Atlantyk. Nawet ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Coolidge przesłał jej osobiste gratulacje. Stała się ulubienicą i główna postacią we wszystkich mediach . Zainteresowanie to cały czas dyskretnie podtrzymywał George Putnam. We wrześniu 1928 Amelia uczestniczyła w rajdzie od wybrzeża Atlantyku do wybrzeża Pacyfiku i w drodze powrotnej do Nowego Jorku dała serię prelekcji o lotnictwie promując swoja książkę "20 godzin, 40 minut" poświęconą przelotowi przez Atlantyk. Towarzyszył jej George Putnam jako wydawca książki. Było to powodem licznych plotek gdyż George był w tym czasie żonaty. Jak się pózniej okazało plotki nie krążyły bez powodu. Następnego roku Amelia zorganizowała lotnicze wyścigi dla kobiet z Los Angeles do Cleveland. Właśnie w Cleveland, w hotelu, powstało stowarzyszenie pilotów kobiet o nazwie "Ninety-Nines"( 99) , które istnieje do dzisiaj. Pierwszą przewodniczącą była Amelia Earhart. Coraz bliższe relacje Amelii i Georga Putnama nie mogły pozostać niezauważone. Żona Georga, Dorothy opuściła męża krótko po powrocie Amelii z Cleveland a ich rozwód został orzeczony w Reno w Nevadzie w grudniu 1929 roku. Amelia skomentowała to w ten sposób: "Mieliśmy oboje wspólne zainteresowania. Byliśmy pasjonatami lotnictwa, oboje lubiliśmy naturę, książki, sport... Trochę się od siebie uzależniliśmy ale to była tylko przyjazń, przynajmniej tak myślałam na początku. Nie dopuszczałem do siebie myśli, że może to być miłość.." W tym czasie Amelia miała stała pracę w liniach lotniczych, pisała regularnie artykuły do Cosmopolitan i innych czasopism. W 1930 swoją Lockheed Vegą pobiła kilka kobiecych rekordów prędkości. 7 lutego 1931 po wielokrotnym odrzuceniu oświadczyn Georga Putnama wzięła w końcu z nim ślub. Amelia i George często rozmawiali o jej następnym locie przez Atlantyk. Tym razem miała polecieć jako pilot a nie pasażer. Oboje wiedzieli, że inne pilotki też prowadzą daleko zaawansowane przygotowania do takiego przedsięwzięcia. Oboje mieli świadomość, że aby utrzymać nazwisko Amelii na pierwszych stronach gazet ona musi być pierwsza. 20 maja 1932, dokładnie w pięć lat po locie Lindbergha, zmodyfikowana Lockeed Vega z Amelia Earhart jako pilotem wystartowała z Harbor Grace na Nowej Funlandii z trasą lotu przewidującą lądowanie w Paryżu. Silne północne wiatry, niska temperatura i problemy z samolotem zmusiły ją jednak do lądowania w pobliżu Londonderry w Irlandii na pastwisku niejakiego Johna Gallaghera. Niemniej jednak lotem tym pobiła kilka rekordów - była pierwsza kobieta, która przeleciała samodzielnie Atlantyk; była jedyną osobą, która przeleciała Atlantyk dwukrotnie; odbyła najdłuższy lot non-stop jako kobieta; pokonała Atlantyk w najkrótszym czasie. Nowy Jork powitał ją po powrocie specjalna paradą a Prezydent Hoover udekorował ją uroczyście Specjalnym Złotym Medalem Towarzystwa Geograficznego. Była pierwszą kobietą, której kongres Stanów Zjednoczonych przyznał odznaczenie Distinguished Flying Cross. Otrzymała także honorowe obywatelstwa kilku miast oraz została wybrana Najbardziej Niezwykła Kobietą Roku. Jesienią 1934 Amelia poinformowała Georga, że następnym lotem, który planuje jest przelot nad Pacyfikiem z Hawajów do Kalifornii i następnie do Waszyngtonu. Dziesięciu pilotów straciło już życie na tej trasie. Lot rozpoczął się 11 stycznia 1935 roku. Amelia wystartowała z wojskowego lotniska Wheeler Field na wyspie Oahu i wylądowała w Oakland w Kalifornii gdzie przywitało ja tysiące ludzi. Prezydent Roosevelt przesłał jej osobiste gratulacje pisząc, że udowodniła "niewiernym Tomaszom", że lotnictwo nie jest wyłącznie domeną mężczyzn. W następnych miesiącach niemal bez przerwy podróżowała po Stanach Zjednoczonych odbywając liczne spotkania i wygłaszając odczyty. Na poczatku 1935 roku zaczął się krystalizować plan lotu dookoła świata. Wybrany został samolot - Lockheed Electra 10E a jako nawigator Frederick Noonan, który latał w PanAmerican na Pacicfic Clipper. Start nastąpił 17 marca 1935 w Oakland a pierwszy etap zakończył na Hawajach. Jednak podczas startu do drugiego etapu Amelia popełniła błąd, złamała podwozie i dosyć poważnie uszkodziła samolot. Electra została odtransportowana do Kalifornii w celu dokonania niezbędnych napraw a Amelia miała czas na weryfikację planów i przygotowywania do następnej próby. Efektem przemyśleń była zmiana kierunku lotu. Tym razem lot miał odbywać się w kierunku wschodnim ze względu na warunki pogodowe panujące nad Karaibami i Afryką. 21 maja 1937 pilotowana przez Amelię Earhart, odbudowana Electra, wystartowała z Kalifornii i szczęśliwie wylądowała na Florydzie. Druga próba lotu dookoła świata rozpoczęła się 1 czerwca startem z lotniska w Miami na Florydzie. Trasa przebiegała przez San Juan, Puerto Rico, północno-wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej, kontynent afrykański aż do Morza Czerwonego. Lot znad Morza Czerwonego do Karaczi w Indiach był pierwszym w historii lotnictwa. Z Karaczi Electra poleciała do Kalkuty potem Rangunu, Bangkoku, Singapuru i Bandungu w Indonezji. Ze względu na monsunowa pogodę musieli tutaj zatrzymać się na kilka dni. W tym czasie dokonano kilku niezbędnych napraw samolotu. Tutaj także Amelia rozchorowała się na dezynterię. 27 czerwca polecieli dalej kierując się do Port Darwin w Australii. Dwa dni pózniej byli w Lea na Nowej Gwinei. Do tej pory przebyli 22.000 mil a pozostało im już tylko około 7.000, głównie nad Pacyfikiem. Amelia wysłała swoją ostatnią korespondencję dla Herald Tribune. Na dołączonych zdjęciach wyglądała na bardzo zmęczoną i schorowaną. Amerykańska ochrona wybrzeża (U.S. Coast Guard) zakotwiczyła na kilka dni w pobliżu Howland Island swój okręt o nazwie "Itasca" aby służył on Amelii jako stacja przekaznikowa do komunikacji radiowej. Electra wystartowała z Lea 2 lipca dokładnie o godzinie 00:00 GMT. Na pokładzie znajdowało się 1.000 galonów paliwa, które powinno wystarczyć na około 20-21 godzin lotu. O 07:20 GMT Amelia przesłała meldunek o swojej pozycji określając ją na 20 mil na południowy-zachód od Nukumanu Island. Jest wiadomym, że ostatni raport pogodowy otrzymała tuż przed startem. Potem pogoda zmieniła się i siła wiatru wzrosła do 10-12 węzłów. Czy o tym została poinformowane, nie wiadomo. O godzinie 08:00 GMT miał miejsce ostatni kontakt z Lea. Amelia poinformowała, że leci kursem na Howland Island na wysokości 12.000 stóp. Nie ma jednak żadnych dowodów na to, że samolot leciał tym kursem. Nikt nie widział ani nie słyszał na tej trasie żadnego samolotu. Potem "Itasca" odebrała kilka sygnałów radiowych o różnym natężeniu ale nie można było określić położenia samolotu ze względu na to iż były one zbyt krótkie. O 19:30 GMT na "Itasce" odebrano bardzo wyrazny przekaz głosowy od Electry : " KHAQQ woła Itasce. Musimy być gdzieś nad wami ale nie widzimy was... kończy się nam powoli paliwo..." O 20:14 GMT "Itasca" po raz ostatni otrzymała komunikat głosowy od Amelii podający położenie samolotu. Następnie do godziny 21:300 GMT prowadzono nasłuch na wszystkich częstotliwościach. Potem rozpoczęto procedury poszukiwawcze przyjmując hipotezę o przymusowym wodowaniu samolotu. Zakładano, że samolot spadł do morza 35-100 mil od wybrzeży Howland Island. Prezydent Roosevelt wydał polecenie aby 9 okręt wojennych i 66 samolotów prowadziło aż do skutku akcje poszukiwawczą. Całość operacji kosztowała około 4 milionów USD. Jednak 18 lipca oficjalne poszukiwania przerwano. W pazdzierniku przerwał także swoje prywatne poszukiwania George Putnam gdy nie było już żadnej nadziei na znalezienie kogokolwiek żywego. Jeszcze wiele lat po katastrofie krążyło wiele teorii i plotek. Najczęściej powtarzane to: 1. Lot był amerykańską misją szpiegowską a Amelia została pojmana i uwięziona. 2. Amelia, popełniając samobójstwo, celowo zatopiła samolot w Pacyfiku. 3. Amelia została pojmana przez Japończyków i zmuszona do występowania podczas II wojny światowej jako "Tokyo Rose" w propagandowych anglojęzycznych audycjach kierowanych do amerykańskich żołnierzy. 4. Amelia uratowała się i żyła na małej wysepce na południowym Pacyfiku jako żona miejscowego rybaka. 5. W 1961 sądzono, że odnaleziono szczątki Amelii i Noonana na jednej z wysepek Marianów na zachodnim Pacyfiku. Po dokładnym zbadaniu okazało się, że są to szczątki tubylców. Najbliżej wyświetlenia prawdy jest organizacja TIGHAR, która od 1988 roku przez ponad 10 lat prowadziła badania i zdobyła wiele materialnych dowodów potwierdzających przyjęty scenariusz zakończenia feralnego lotu. Szczegółowa trasa lotu:

  DATA                      ODLOT                         PRZYLOT                     TRASA W MILACH                           UWAGI                                                                                                                 21 Maja                          Oakland - California           Burbank - California                          283                                                                                  Burbank - California            Tucson - Arizona                                392                                                                                     Tucson - Arizona            New Orleans - Louisiana                  1 070                                                                            New Orleans - Louisiana         Miami - Florida                                586                                       ostatnie przygotowania i poprawki 1 Czerwca                          Miami - Florida               San Juan - Puerto Rico                       908                                                                               San Juan - Puerto Rico         Cumana - Venezuela                            492                                                                                 Cumana - Venezuela          Paramaribo - Suriname                       610                                                                              Paramaribo - Suriname          Fortaleza - Brazil                            1 142                                           Fortaleza - Brazil                   Natal - Brazil                                  235                                             Natal - Brazil                   St.Louis - Senegal                             1 727                                                    lot trwał 13 godzin 12minut                                           St.Louis - Senegal                Dakar - Senegal                                 100                                            Dakar - Senegal                      Gao - Mali                                   1 016                                               Gao - Mali                     N'Djamena - Chad                               910                                          N'Djamena - Chad               El Fasher - Sudan                              610                                          El Fasher - Sudan                Khartoum - Sudan                             437                                         Khartoum - Sudan             Massawa - Ethiopia                            400                                       Massawa - Ethiopia               Assab - Ethiopia                               241                                         Assab - Ethiopia                Karachi - Pakistan                            1 627                                                 pierwszy lot z Afryki do Indii  16-17 Czerwca                      Karachi - Pakistan                 Calcutta - Indie                               1 178                                       Calcutta - India                     Sittwe - Burma                                    291                                       Sittwe - Burma                    Rangoon - Burma                                  268                                      Rangoon - Burma               Bangkok - Thailand                                315                                   Bangkok - Thailand                     Singapore                                           780                                           Singapore                         Bandung - Indonesia                              541                                        opóźnienie ze względu na monsun 27 Czerwca              Bandung - Indonesia             Surabaya - Indonesia                             310                                  Surabaya - Indonesia               Kupang - Indonesia                               668                                    Kupang - Indonesia                Darwin - Australia                                445  28 - 29 Czerwca                   Darwin - Australia                  Lae - New Guinea                               1 012                                                                      drobne naprawy                                    Lae - New Guinea                Howland Island                      2 224                                                                 nigdy nie doleciała                                    Howland Island                      Honolulu - Hawaii                      1 648                                 Honolulu - Hawaii          Oakland - California                            2 090                                                                                                                          Razem mil        24 557                                                               

Autor: Stanisław "Stanel" Lisonek Kopiowanie i publikowanie wyłącznie za zgodą autora.